En vink dit punt nou niet te snel af. Zo van: ‘Oh ja, dat weet ik, check!’ Nee. Stop even. Vraag jezelf af – en maak het zo concreet mogelijk: welke gedachte plaagt jou het meeste? Die gedachte mag je opmerken en, als je wilt, verder onderzoeken. Niet de situatie.

Neem het verhaal over mijn verjaardagsfeestje als voorbeeld. Dit jaar ben ik 35 geworden. Het was een hectisch verjaardagsfeestje. En ik durf te wedden dat die hectiek herkenbaar is voor je. Klopt dat?

Als mindfulness expert zou je denken dat ik mezelf op zo’n dag in de hand heb. Hmmm, tja… Nee dus. Al herpak ik mezelf wél heel snel tegenwoordig.

Ook ik heb gedachten die mij gek maken. En hoe!

Soms heb ik spijt. Spijt over hoe ik iets heb aangepakt en wat ik anders zou doen als ik het opnieuw mocht doen. Spijt over het verleden dus.

Maar het was geen spijt dat me gek maakte op mijn verjaardag. Het waren mijn verwachtingen. Een toekomstbeeld dus.

Ik had een ideaalbeeld in mijn hoofd over hoe mijn verjaardagsfeest móest verlopen, zodat ik er maximaal van kon genieten. Ik wilde genieten van het moment, zoals mijn kinderen dat doen. Zonder mij te verliezen in alle moetjes en regeldingen.

Maar mijn mind maakte me gek: ik ging er helemaal in op. Ik geloofde mijn gedachten die me vertelden hoe mijn verjaardag eigenlijk moest zijn. En juist doordat ik zo opging in die oordelende gedachten, raakte ik gefrustreerd over dat het anders ging dan ik wilde. Waardoor ik vergát van mijn verjaardag te genieten.

Totdat ik dit bij mezelf opmerkte.

Je mind is een handig instrument. Het denken is van levensbelang voor alle praktische zaken. Je werk goed doen bijvoorbeeld. Een studie volgen. Of een raadsel oplossen.

Maar besef je ook dat het grootste deel van je gedachten zinloos zijn?

Als je mind je zorgen of verwachtingen blijft herhalen, wordt het piekeren zonder functie. Het lost niets op. Het maakt je niet alleen ongelukkig: het is zelfs schadelijk voor je.

Je denkgeest is dan niet langer een instrument dat jij inzet wanneer je het nodig hebt. Je mind neemt de touwtjes in handen. En jij? Je wordt er helemaal door opgeslokt. Onbewust. En zonder dat je het kunt stoppen.

Of is er een uit-knop voor het denken? Daar kom ik straks op terug. Eerst moet je weten hoe je mind werkt.

Gedachten hebben de neiging om het NU te vergelijken met het verleden. Je linkt de gebeurtenis die je nu ervaart met iets wat je in je verleden hebt meegemaakt. In je hoofd gebeurt dan van alles. Je oordeelt volop. De ervaring van nu beleef je daardoor niet optimaal. Het is gekleurd door je identificatie met het verleden.

Ook gaan gedachten vaak over de toekomst. Je vindt dat er iets in je leven ontbreekt. En je hoopt dat je dat ontbrekende aspect in de toekomst gaat hebben. Zodat je dan wél gelukkig bent.

Je denkgeest is overal, maar niet in het nu. Je mind is altijd actief in het verleden of in de toekomst. Ga maar voor jezelf na: observeer een gedachte die jou uit balans brengt. Het maakt niet uit welke. En je zult zien:

• Verdriet, woede en spijt worden veroorzaakt door gedachten over het verleden.
• Angst en hoop zijn resultaten van gedachten over de toekomst.

Het verleden is al geweest en de toekomst moet nog komen. Daarom is het jammer dat je jezelf gek maakt door je gedachten te geloven.

Het echte leven gebeurt niet in je gedachten. Je leeft in het NU. Niet gisteren. Niet morgen. Maar altijd nu.

Sorry, er ís geen uitknop. Je mind is je 6e zintuig dat altijd tot jouw beschikking staat.

Het goede nieuws is: je kunt jezelf aanleren om bewust te bepalen wanneer je het denken inzet. En wanneer niet.

Wil je tips over hoe je dit het beste kan aanpakken? Lees snel verder.

• Begin met het observeren dat je mind wil ontsnappen aan het NU

Dit is eigenlijk heel simpel: het moment dat je beseft dat je er even niet bij was, ben je er weer bij. Op zo’n moment kun je je gedachten heel bewust observeren. Daardoor word je niet langer opgeslokt door je gepieker. Je koppelt jezelf als het ware los van de inhoud van je gedachten. Je identificeert jezelf niet met dat wat je denkt. Omdat je beseft dat het slechts gedachten zijn.

• Oefen om je aandacht in het NU te houden, i.p.v. deze steeds op het verleden of de toekomst te richten

Je kunt het patroon van je mind doorbreken door te focussen op dat wat je NU doet. Gewoon door je volle aandacht te schenken aan dat wat je op dit moment aan het doen bent. Vaak hoef je dat wat je doet niet eens te veranderen om het piekeren te doorbreken. Doordat je aandacht besteedt aan wat je aan het doen bent terwijl je het doet, merk je op hóe je het doet. Met aandacht leg je focus op het hoe en niet op het resultaat dat je ermee wil bereiken. Dat is alles wat je nodig hebt om de gedachtenstorm in je hoofd te sussen.

• Besef dat het NU het enige is dat telt

Je mind kan dit simpelweg niet bevatten. Maar jij kunt het wel voelen door het te ervaren. Met aandacht leven in het nu is de enige manier om uit de denkmolen te stappen. En vraag jezelf af: heb je ooit iets gevoeld of gedaan buiten het nu?

Nog nooit is er iets in het verleden gebeurd: het gebeurt altijd in het nu. Wat jij als het verleden ziet als je eraan denkt, is een herinnering van een NU dat al heeft plaatsgevonden.

Hetzelfde geldt voor de toekomst. Als je aan de toekomst denkt, doe je dat in het NU. De toekomst in je gedachten is een projectie van een hoop over het NU.

Het verleden en de toekomst gaan in je mind altijd over het NU. Het verleden geeft je een identiteit. De toekomst geeft je een belofte op verbetering. Allebei zijn het illusies in je mind. Want op beide heb je geen enkele invloed. Er is alleen het moment van nu.

En dit is iets wat je moet voelen om het te beseffen. Het is niet iets wat je met je denkgeest kan begrijpen. Zodra je het ervaart, dan besef je wat het betekent om je bewust te zijn van het NU.

Maar denk je nu bij jezelf: ‘Al die tips zijn leuk en aardig, alleen hoe pas ik het concreet toe in mijn al zo drukke dag?’ Dan heb ik hieronder wat voor je. Nuttig. Easy. En vooral: praktisch toepasbaar.

Onderschat het effect van de volgende simpele mindfulness oefening niet. Ondanks zijn eenvoud, is het effect ervan groot.

Het is ook een praktische manier om opmerkzaamheid te oefenen. En om aandachtig te zijn in het NU, het enige moment dat er is. Dat doe je door jezelf de volgende vraag te stellen:

• Wat gebeurt er met mij op dit moment?

Het gaat er niet om hoe vaak je jezelf deze vraag stelt. Maar hoe je met je aandacht naar binnen kijkt. Het is zelfs beter om deze vraag niet direct te beantwoorden. Neem even tijd om geinteresseerd te verkennen wat zich in jou op dit moment afspeelt. De volgende verdiepende vragen kunnen je hierbij helpen:

• Welke gedachten merk ik nu op?
• Wat voel ik nu?
• Welke sensaties merk ik nu op in mijn lichaam?
• Waar voel ik mijn ademhaling het beste?

Merk het op precies zoals het NU is. Je hoeft niets op te roepen. Laat het gewoon gebeuren. En sta er aandachtig bij stil bij dat wat zich vanzelf aandient.

Wat merk je op aan je gedachten? Misschien denk je terug aan iets uit het verleden of juist aan toekomst. En kom je ook weerstand tegen? Een oordeel bijvoorbeeld. Of een ontkenning. Grote kans dat je mind de situatie afkeurt zoals die op dit moment is.

En wat merk je op aan je emoties? De gedachten die je mind creert hebben áltijd een emotie als gevolg. Een oordelende gedachte brengt vaak spanning of ongemak met zich mee. Ga maar na hoe dit is in jouw situatie, precies op dit moment.

Ben je je bewust van je lichaam? Bewust van je houding. En bewust van je gezichtsuitdrukking. Hoe voelt je lichaam op dit moment? Sta er bij stil wat voor sensaties er nu zijn in je lichaam. Schenk aandacht aan elk plekje, van je kruin tot je tenen. 

Het gaat erom dat je je bewust wordt van de verschillende manieren waarop je mind de controle overneemt. Je gedachten, je emoties en je lichamelijke sensaties zijn uitingen van die onbewuste patronen.

Als je zo nu en dan even de tijd neemt om bij jezelf in te checken, dan word je steeds beter in het opmerken wat er NU is. Al duurt zo’n opmerkzaam moment in het begin slechts 10 seconden; het doet toch iets met je bewustzijn.

Jij hebt alle handvatten in je om in het HIER EN NU te leven. Laat aandacht je daarbij helpen. Geloof je gedachten niet. Jij bent de baas, niet jouw mind. 

Het enige moment dat er is, is het nu. (Be)Leef het volop.