Stress loert om de hoek, maar jíj bent de baas (lees hier hoe je mindful omgaat met stress situaties zodat je weer je eigen bewuste keuzes maakt)
DECEMBER 2017, Winterberg in Duitsland
Je raadt het misschien al: we waren op wintersport. Bas was even skiën en ik ging sleeën met onze 2 kids. Siara was toen 3 en Matt 6. Dus hup, de skilift in. Ik dacht dat doe ik wel even. Iedereen kan het, dus ik ook. Ja, toch? Maar niets was minder waar. Ik heb er echt een kleine trauma aan overgehouden…
De kids sprongen zo de skilift in, dat was het probleem niet. De stress kwam toen ik de stang niet omlaag kreeg. Je weet wel: die bescherming die je omlaag trekt om er niet uit te vallen. De 2 sleeën die ik vasthield, bleven steken met de touwtjes aan een andere stang van de skilift. Hierdoor kon ik mijn rechterarm niet optillen. Met mijn andere arm probeerde ik de stuiterende kids in bedwang te houden. Wat nu? Ik wist het niet meer. Van alles ging er door mijn hoofd. Gedachten als: “Wat als ze vallen? En wat als ik ze niet kan opvangen?” Ik was toen één en al stress. En de skilift? Die ging automatisch verder, zo de hoogte in.
Gelukkig ontdekte ik die stressgedachten heel snel. In plaats van me door stress te laten leiden en iets te doen uit een automatische reactie op de stress – zoals in paniek schieten – gaf ik me eraan over. Ik accepteerde de situatie zoals die toen was, in dat moment. Niet omdat ik het goedkeurde. Simpelweg omdat het nou eenmaal de situatie was. Ik besefte dat ik daar niets aan kon veranderen. Wat ik toen opmerkte wat bijzonder: die overgave beinvloedde mijn gedachten. Er kwam ruimte in mijn hoofd vrij voor gedachten als: “We hangen hier. Ja, het is hoog in de lucht. En nee, we zitten niet vast. Maar ik ben erbij. En nu gaat het goed. We blijven zitten. En dan is iedereen veilig.” Dit maakte me weer alert. En gek genoeg: rustig. Ik vertelde ze rustig te blijven. Er lagen een paar skistokken op de grond onder ons. Die wees ik aan als voorbeeld dat spullen of mensen eruit kunnen vallen als ze niet opletten. Maar ik vertelde er direct bij dat het nu niet eng is, want ik ben erbij. Zolang we allemaal netjes blijven zitten, is het goed. En toen begon ik mijn kids af te leiden. Niet uit een automatisme. Ik deed dit juist heel bewust, vauit mijn overgave. Ik ging Matt en Siara aan het lachen maken. En ik lachte met ze mee. Het werd een belevenis, deze rit die doodeng begonnen was. Gezellig kletsend genoten we van het uitzicht. We gingen alle drie op in het moment. Helemaal totdat we weer veilig op de grond waren. De echte klap kwam ’s avonds. De angst, de stress, alle gedachten erover. BAM, allemaal tegelijkertijd.
DECEMBER 2018, Winterberg in Duitsland
There we go again, op wintersport. Man man man, wat zag ik tegen de skilift op! Ik kon het niet verborgen houden. Iedereen zag aan mij dat ik gestresst in de rij stond te wachten. De afspraak was dat Bas alleen zou gaan met de 2 sleeën. En ik met Matt en Siara. Ik hyperventileerde gelukkig nét niet, maar innerlijke rust was ver te zoeken. Ik zag het incident van vorig jaar helemaal voor me. Ik herbeleefde het in mijn gedachten. En toen gebeurde iets dat ik nooit meer zal vergeten. Het veranderde alles, in 1 minuut tijd. Mijn stress ebde weg. Het smolt weg als sneeuw voor de zon.
Siara, mijn kleine meisje van 4 jaar, pakte mijn handen vast en zie: “Mama, het komt goed. Ik ben bij jou. En ik zorg voor jou. Adem diep in (en ze deed het voor; ze haalde zelf diep adem in met haar kleine lichaampje) en adem weer rustig uit (ook dit deed ze voor; de adem heel rustig laten ontsnappen door haar kleine mondje met de oogjes gesloten). En mama, kijk niet naar beneden! (dit zei ze heel beslist, bijna streng). Zorg jij maar voor jezelf. En als je me nodig hebt, dan weet je, ik ben bij jou. Het komt goed.” Dit waren haar EIGEN woorden. Ongelooflijk. Ik stond perplex. Ik voelde alleen maar trots, liefde en rust. En geen stress meer.
Later, toen we de skilift uit waren, verklapte ze me dat ze het zelf ook wel spannend vond. Mijn meisje van 4 leerde mij deze keer wat overgave is, door zelf te kiezen om mindful te blijven in dat ene moment van stress.
Mensen vinden jóu gestrest. Je partner klaagt: “Je bent zo gejaagd. Fysiek ben je thuis, maar het lijkt alsof je er niet bent. Je bent altijd bezig En je wordt er niet gezelliger op”. Dit doet veel met je. Omdat je juist zo je best doet om alles gedaan te krijgen. En iedereen tevreden te houden. Maar vooral omdat je het zelf niet eens in de gaten hebt dát je zo gestrest doet. Nu je het weet, word je pas prikkelbaar. Zelfs boos. Voor je het weet, snauw je terug: “Ik. Ben. Niet. Gestrest. OK?!”
Je krijgt serieuze rugklachten. Hup, naar de fysio. Ook heb je steeds vaker moeite met in slaap vallen. Dus neem je een paar dagen vrij. Hmmm… Dan bén je een weekje vrij en kún je relaxen, toch draait je hoofd nog steeds overuren. En dat is frustrerend.
Ik heb dit allemaal zelf meegemaakt. Jarenlang ben ik heel slecht geweest in het ontdekken van mijn eigen stress. Iedereen had het door dat ik gestrest was. Iedereen, behalve ik. Met mij ging het altijd goed, als je het me vroeg. Gewoon vrolijk doorgaan. Al dat doorgaan… Al dat harde werk… Het had slechts 1 resultaat: stress en zelfs uiteindelijk een burn-out. Mijn lichaam zei STOP. Ik was letterlijk opgebrand. En voelde me ongelukkig door die vele moetjes. Er moest iets veranderen. Dat was duidelijk. Alles wat ik geloofde over stress bleek niet waar te zijn. Het kwam NIET door externe factoren. Het had NIETS te maken met mijn drukke gezinsleven of mijn veeleisende baan. Het zat in niet BUITEN MIJ, maar in mij. Maar wat veroorzaakte het dan? Dat vertel ik je zo. Eerst even een fast forward naar het nu. Heel eerlijk, mijn leven is nu nóg drukker. Mijn kids worden groter. En drukker. Ook ben ik naast mijn baan bij de Rabobank voor mezelf begonnen als Mindfulness Trainer en life coach. Dit is een droom die uitkomt voor mij, waarin ik met veel passie veel tijd investeer.
MIJN GEDACHTEN. Het zijn altijd mijn gedachten over de situatie die de situatie kleuren. Niet de hoeveelheid werk, maar mijn gedachten erover. Ik dacht vroeger dat mijn drukke hoofd veroorzaakt werd door mijn oneindige to-do-lijst. Stress overkwam me. Helemaal onbewust, als een automatisme: ik had mezelf niet in de hand. Nu weet ik wel beter. Mijn drukke leven was niet de veroorzaker van mijn stress. Het was het verhaal dat ik ervan maakte in mijn hoofd wat mij een gejaagd gevoel gaf. Het verhaal dat ik bleef afspelen. Op re-peat. Waardoor ik me zo gejaagd bleef voelen. En uiteindelijk mezelf voorbij rende.
Het is wat je in dit moment denkt, wat bepaalt hoe je je nú voelt. Je voelt dus wat je denkt. En zodra je dit herkent, wordt alles anders. Stress overkomt je niet. Het wordt veroorzaakt door onbewuste gedachtes. Gedachtes die je voor feiten aanneemt maar die als het ware een automatische reactie zijn op de externe omstandigheden. Een gewoonte, omdat je altijd zo denkt als je je gestresst voelt. Een patroon uit je jeugd dat zich herhaalt. Maar als je je bewust bent van je reactie op stress, dan heb je een keuze in dat moment. Zodat jij dan bepaalt hoe je reageert. En dan leef je niet langer op de automatische piloot. Maar ben jij weer in charge. Dus ja, ook ik heb veel stressfactoren in mijn leven. Ik voel nog steeds wat ik denk. Met als verschil dat ik me daar steeds sneller bewust van ben. Zo bouw ik bij elke stressmoment weer een keuzemogelijkheid in voor mezelf: om heel bewust te kiezen hoe ik op die stress reageer. Dit lukt me steeds beter, sinds ik me openstel voor de mensen om me heen die me spiegelen. Die raken me het meest. Dus als ik weer eens de laatste ben om mijn eigen gestress op te merken, is mijn gezin mijn spiegel. Mijn man Bas zegt dan heel liefdevol maar beslist: “Ella, schat, je draaft weer door“. Siara, mijn dochtertje van 4, voelt mijn stress aan en praat op me in op een manier waar ik alleen maar van kan smelten van trots. Niet alleen omdat ik haar moeder ben en zij voor mij altijd perfect is. Maar omdat ik haar bewonder, zo’n wijs en liefdevol meisje dat ze nu al is. En Matt, mijn zoontje van 6, die de echte zen-master is in ons huis. Hij leeft ons allemaal voor hoe je het leven beleeft; hij gaat namelijk helemaal op in het moment. Speciaal of niet, hij beleeft het bewust. Mijn gezin is de spiegel die me laat weten wanneer ik moet stoppen met doorgaan. Ik doe dan NIETS en ALLES verandert.
Herken je dat?
En je gaat door. Mouwen opstropen en gáán. Je laat je zeker toch niet kennen? En je zet een fake smile op. Jij kan dit als de beste. Denk je.
Maar je lichaam fluit je terug
Geloof me, ik ben een ervaringsdeskundige
Dus als mijn drukke leven niet de oorzaak is van mijn stress, wat dan wel?
OK, je wilt ont-stressen, maar HOE?
Alsjeblieft, een korte maar krachtige ont-stress oefening voor jou
Probeer het eens zelf. Het kost je slecht 5 minuten van je tijd. Hopelijk levert je een bewuste keuze op. Uit de stress in je hoofd. Terug naar het hier en nu.
- Welke gedachte speelt er in mijn hoofd op een stressvol moment?
- Wat voel ik nu?
- Hoe reageer ik er automatisch op, tijdens dat stressvolle moment?
- Wat zou er gebeuren als ik voor de verandering NIET zou reageren?
- En tot slot: Wat zou er gebeuren als ik bewust zou reageren, vanuit een eigen keuze in plaats van een automatisme?